چند مقاله باید بخوانم تا مطمئن شوم پژوهشم تکراری نیست؟
دانشجویی پرسیدند:
یک موضوعی ذهن من را درگیر کرده که فکر می کنم موضوع پایان نامه ام تکراری است من خیلی مقاله انگلیسی سرچ کردم در پایگاه های ساینس دایرکت، اشپرینگر.
ولی متاسفانه وقتی کلیدواژه هایم را سرچ می کنم خیلی زیاد مقاله می اورد که من اگر بخواهم وقت بگذارم کل مقالات را ببینم فکر کنم چند ماهی طول بکشد.!
همه استرس و ترسم اینه که دارم کار تکراری انجام می دهم. خواهشمندم من را راهنمایی بفرمایید.
پاسخ به پرسش
اصولا در پژوهش چیزی به اسم موضوع تکراری وجود ندارد اما پژوهش تکراری بله.
کاری که باید انجام دهید این است که دنبال مسئله بگردید. مسئله هم در پژوهش دو بعد دارد:
۱- وضعیت نامطلوب
۲- شکاف دانشی
و بعد از آن نوآوری پژوهشتان را اثبات کنید.
برای شناسایی و ترسیم وضعیت نامطلوب
باید به موضوع مدنظرتان، قابلیت‌ها و کارکردهایش تسلط داشته باشید و با علم به آنها بتوانید به این پرسش پاسخ دهید که:
بافت پژوهش شما به دلیل عدم استفاده یا عدم آگاهی از این مزایا چه وضعیت نامطلوبی را تجربه می‌کند؟ (که بافت پژوهش می‌تواند بسیار متنوع باشد از یک رشته، حرفه، شرکت، پایگاه اطلاعات گرفته تا یک گیاه، سند و …)
بعد از تبیین وضعیت نامطلوب باید بروید سراغ پیشینه پژوهش (پژوهش‌های هم مسئله)
و با تحلیل آنها به این پرسش پاسخ دهید که چرا آنها نتوانسته‌اند برای وضعیت نامطلوب دانشی کاربردی ارائه کنند؟
که دلیلش می‌تواند در این باشد که:
- سوالی که باید درباره موضوع مدنظر می‌پرسیدند را نپرسیدند و پژوهش شما می‌خواهد آن سوال را بپرسد
- یا با روشی که شما می‌خواهید بپرسید نپرسیده پس دانش موردنیاز تولید نشده
- یا در بافت مدنظر شما و با تمرکز بر منبع داده مدنظر پژوهش شما موضوع را نپژوهیده پس داده موردنیاز تولید نشده و مسئله روی زمین مانده.
برای اینکه بتوانید این دو کار را انجام دهید باید به سه دانش موضوعی، روشی و بافتی مسلط باشید و با روش خاصی از متون و پیشینه استفاده کنید.
مثلا اینطور نیست که شما بگویید همه روش الف را رفته‌اند و من ب را می‌روم پس کارم نو است.
باید به استناد به برترین پژوهش‌ها روش، بافت و ابعاد موضوع را انتخاب کنید.
دو فیلم آموزشی مفید
در این فیلم آموزشی و این فیلم درباره چند و چون انتخاب موضوع و اثبات تکراری نبودن آن نکات کلیدی ارائه شده است.
برای یادگیری و انجام اصولی کارها
اگر مایلید این کارها را دقیق و درست (و با صرف کمترین زمان) انجام دهید پیشنهاد می‌کنم بسته چارچوب‌بندی پژوهش + سه بسته سرچ، تحلیلی‌خوانی و یادداشت‌برداری را تهیه و طبق آموزه‌های آنها عمل کنید. اینها در کل پروسه پژوهش و بعد از پژوهش (مثلا برای مقاله‌نویسی) به کارتان می‌آیند.
اگر پژوهشی که منجر به تولید ماده ای میشود که مورد نیاز صنعت کشور است و این ماده در کشور موجود نیست ولی پژوهش یا پژوهش های مشابه خارج از کشور انجام شده، در این صورت پژوهش تکراری محسوب میشود؟
اگر دانشی که برای تولید ماده ارایه میشود برای صنعت ایران متناسب سازی شود و بتوانید شکاف دانشی موجود را اثبات کنید خیر تکراری نیست
امیدوارم بتونم از دانش و تجربیات خانم دکتر استفاده کنم و پژوهش و تحقیق برام یک فرایند لذت بخش بشه
بعضی موضوعات مثل علل یک موضوع اجتماعی یا آموزشی که عواملش در هر کشوری متفاوت هست، وقتی در کشورهای دیگه کار شده و ما بیاییم مشابه همون کار رو با دیتای خودمون انجام بدیم، بحث تکراری بودن و شکاف دانشی چطور مطرح میشه؟ باید با کارهای داخلی قیاس کنیم یا کارهایی که در دنیا انجام شده؟
بله اگر پروسه مسئله یابی درست انحام شود و در فاز میدانی ابزار و پروتکل پژوهش متناسب با بافت طراحی شود راحت میشود از نوآوری پژوهش دفاع کرد. در مرحله مسئله یابی وقتی پژوهشگر دانش موضوعی، روشی و بافتی داشته باشد و بداند چطور پیشینه را از این سه منظر تحلیل کند به شکاف دانشی میرسد.