روش نگارش بخش روش و یافته‌ها در پژوهش کیفی
در این پست پاسخم به پرسش‌های یک پژوهشگر را به اشتراک می‌گذارم که در زمینه محتوای بخش روش و یافته‌های پژوهش کیفی چند پرسش را مطرح کردند.
ایشان پرسیدند:
دو سوال از خدمت شما داشتم آیا در نگارش فصل سوم یک تحقیق کیفی با استفاده از راهبرد گراندد و غیره که روش شناسی است و فصل چهارم که تجزیه و تحلیل داده هاست امکان همپوشانی وجود دارد و با نگارش تحقیقات کمی متفاوت است؟ من از کار یکی از دوستان که از شما هم راهنمایی گرفته بود نیز استفاده کردم بخشهایی که تا حدی به روش کار و جزییات اشاره داشت نیز همراه با تحلیلها در فصل چهارم انعکاس یافته بود که داور به من ایراد گرفتند و گفتند به فصل ۳ منتقل شود.
دوم اینکه اگر در فصل پنجم مدل و نظریه حاصل از کار را بخصوص روابط به دست آمده را مثل تحقیقات کمی به صورت جزیی تببین کنیم و مثلا برای هر رابطه به همسو یا ناهمسو بودن آن با تحقیقات دیگران اشاره کنیم ایراد دارد؟ اساسا بنده در شیوه بحث و تبیین یافته های تحقیقات کیفی بخصوص گراندد دچار ابهام شدم. سپاسگزار می شوم اگر میسر شد راهنمایی بفرمایید.
و پاسخ به این پرسش‌ها:
بله چون در بخش روش باید به چگونگی تحلیل یافته‌ها به شکل بسط و تصویری اشاره شود اما شکل حرفه‌ای نگارش پژوهش کیفی به این شکل است که روش را در دو بخش ارائه می‌دهند:
۱- معرفی روش و چرایی انتخاب آن
۲- چگونگی استفاده از روش برای تولید مدل یا نظریه (که در این بخش پژوهشگر قدم به قدم کارش را از فاز طراحی تا گردآوری داده تا تجزیه تحلیل ارائه می‌دهد و برای اینکه استناد می‌دهد به مدل روش‌شناختی که استفاده کرده به عنوان مثال من از مدل آیزنهارت برای انجام مطالعه‌ام که موردپژوهی اکتشافی بود استفاده کردم و در فصل جداگانه‌ای قدم به قدم با استناد به آیزنهارت توضیح دادم چطور با استفاده از این مدل روش‌شناختی، مدل پژوهشم را ساختم (یک مدل بافتی سواد اطلاعاتی برای رشته جی‌آی‌اس در محیط‌های یادگیری الکترونیکی – برای مشاهده نمونه کار به لیست انتشارات در این صفحه مراجعه بفرمایید).
از کار یکی از دوستان که از شما هم راهنمایی گرفته بود نیز استفاده کردم بخشهایی که تا حدی به روش کار و جزییات اشاره داشت نیز همراه با تحلیلها در فصل چهارم انعکاس یافته بود که داور به من ایراد گرفتند و گفتند به فصل ۳ منتقل شود.
– یافته‌ها باید در بخش یافته‌ها ارائه شوند. در بخش روش باید به صورت مثال و تصویری چگونگی تحلیل یافته‌ها تشریح و فقط یکی دو مورد از یافته‌ها به عنوان نمونه ارائه شوند. دلیلش هم این است که حجم داده‌های کیفی خیلی بالا هستند و فضا برای ارائه همه داده‌ها (مثلا مصاحبه‌ها و نقل‌قول‌ها) وجود ندارد به همین دلیل پژوهشگر باید مفصل پشت صحنه تحلیل و گزینش داده‌اش را در بخش روش توضیح دهد تا در بخش یافته‌ها فقط یافته‌ها را ارائه شوند.
دوم اینکه اگر در فصل پنجم مدل و نظریه حاصل از کار را بخصوص روابط به دست آمده را مثل تحقیقات کمی به صورت جزیی تببین کنیم و مثلا برای هر رابطه به همسو یا ناهمسو بودن آن با تحقیقات دیگران اشاره کنیم ایراد دارد؟
– اگر منظورتان بخش یافته‌هاست بله ایراد دارد در بخش یافته‌ها به هیچ عنوان به متون نباید اشاره کنید چون با این کار داده شما و کدگذاری‌های شما سوگیرانه به نظر می‌رسند و خالص بودنشان را از دست می‌دهند. در بخش یافته‌ها فقط یافته‌ها و تفسیر شما ارائه می‌شود نه چیز دیگری.
اما در بخش نتیجه‌گیری،درست است منتها مقایسه باید با هدف برجسته‌سازی نوآوری انجام شود که در این پست توضیحش آمده.
بقیه پرسش: اساسا بنده در شیوه بحث و تبیین یافته‌های تحقیقات کیفی بخصوص گراندد دچار ابهام شدم.
از نظر شیوه نگارش بخش روش گردآوری و تحلیل داده، بهترین شیوه که برترین‌های دنیا انجام می‌دهند همانی است که خدمتتان گفتم. روش در دو بخش ارائه شود. یک بخش معرفی روش و چرایی انتخاب آن و یک بخش چگونگی استفاده از روش برای ساخت مدل و نظریه مدنظر پژوهشتان.
و برای ارائه یافته‌ها بهتر است برای هم تم یا مفهوم کلی به دست آمده از پژوهشتان یک فصل اختصاص دهید مثلا اگر مدل شما چهار تم یا مفهوم یا باکس اصلی دارد هر مورد در یک فصل جداگانه بیاید و همه بیایند در بخشی به نام یافته‌ها.
همچنین می‌توانید این فصل‌ها را براساس پرسش‌های فرعی پژوهشتان بخش‌بندی کنید و در هر فصل پاسخ یک پرسش (از دل داده‌ها) را بیاورید.
توضیحات تکمیلی در این نوشته.
