نیازسنجی آموزشی به روش بافتی مشارکتی
سازمان‌ها و کسب و کارها سالانه هزینه‌های هنگفتی را صرف آموزش، پژوهش، اتوماسیون و خرید انواع فناوریها می‌کنند اما در عمل انتظارات آنها برآورده نمیشوند:
آموزشها افراد را در کارشان توانمندتر، حرفه‌ای‌تر و خلاق‌تر نمی‌کنند.
پژوهشها مسائل واقعی کسب و کار / سازمان را حل نمی‌کنند.
فناوریها دقت و سرعت فعالیت‌ها را بیشتر نمی‌کنند و گاها کارها را پیچیده‌تر و ناکارآمدتر هم می‌کنند.
اگر هم همه چیز خوب پیش برود، چون سازمان‌ها و کسب و کارها از گزینه‌های بهتر بی‌اطلاع هستند، از بهترین‌ها محروم می‌مانند و هوشمندانه خرج نمی‌کنند.
چرا؟
چون انتخاب و تصمیم‌گیری‌هایشان – اغلب – پشتوانه نیازسنجی و امکان‌سنجی دقیق و عمیق ندارند. اغلب انتخابها صرفا با شنیدن جذابیت‌های یک محصول، یک دوره آموزشی، یک فناوری و بدون درنظرگرفتن نیازهای واقعی صورت می‌پذیرد؛ آنچه جذاب است یا برای دیگری خوب کار کرده نیاز آنها را برآورده نمی‌کند.
و اگر هم نیازسنجی انجام شود؛ معمولا منعکس‌کننده نیازهای واقعی نیست!
چون نیازسنجی در بافت واقعی فعالیت‌ها، اهداف، دغدغه‌ها و آرمانهای کسب و کار یا در دل ماموریت و اهداف سازمان انجام نمی‌شود.
چون معمولا گروه مناسبی برای نیازسنجی انتخاب نمیشوند.
چون از روش‌های ناکارآمد – مانند پرسشنامه‌های ضعیف و مصاحبه‌ها و پیمایش‌های سطحی – برای نیازسنجی استفاده می‌شود.
و از آن مهم تر پرسشهای خوب از افراد و منابع انتخابی پرسیده نمیشوند. پرسشهایی که بتوانند پنهانی‌ترین لایه از نیازها را برانگیخته کنند. نیازهایی که اگر شناخته و پاسخ داده شوند می‌توانند در برند و سود کسب و کار جهش چشمگیر ایجاد کنند.
نیازسنجی بافتی چگونه کار می‌کند؟
- در نیازسنجی بافتی مناسب‌ترین منابع و افراد برای نیازسنجی انتخاب می‌شوند.
- پرسشهای آهان‌برانگیز از آنها پرسیده می‌شود؛ پرسشهایی که پنهانی‌ترین لایه‌های دانشی و تجربی فرد را برانگیخته می‌کنند.
- از شیوهایی برای پرسیدن استفاده می‌شود که – بدون اغراق – تا ۱۰۰ درصد مشارکت جامعه هدف را در کل فرایند نیازسنجی به همراه دارد.
- به دلیل دسته‌بندی و مستندسازی زنده و همزمان دریافت‌ها توسط تسهیلگر، حس خوب بیشتر گفتن و بیشتر به اشتراک‌گذاشتن در مشارکت‌کنندگان ایجاد می‌شود.
به همین دلیل آنچه از یک نیازسنجی بافتی تولید می‌شود منعکس کننده نیازهای آموزشی، پژوهشی، و فناوری واقعی شماست. دستور کار شفافی است از حوزه‌هایی که می‌توانید بدون نگرانی از ریسک و هدر رفتن هزینه‌ها روی آنها سرمایه‌گذاری کنید و با سرعت بیشتری به اهداف و آرمانهای خود دست یابید.
نیازسنجی بافتی چگونه انجام می‌شود؟
نیازسنجی بافتی در دو لایه انجام می‌شود:
- لایه اول – فهم نیازها
- لایه دوم – شناسایی منابع/ملزومات و تهیه نقشه راه
به دلیل انتخاب درست افرادی که برای مطالعه نیازسنجی انتخاب می‌شوند و پرسیدن پرسشهایی که برانگیزاننده دانش و تجربه‌های عمیق آنها هستند امکان فهم نیازها و شناسایی منابع مهیا می‌شود. به همین دلیل خروجی نیازسنجی بافتی فراتر از لیستی از نیازهاست. خروجی نیازسنجی بافتی لیستی از نیازها به همراه نقشه راهی برای تامین نیازها به دست می‌دهد که با دنبال کردن آن به سرمقصد مطلوب می‌رسید.
خروجی موردانتظار
پس از انجام نیازسنجی و تحلیل یافته‌های استخراج شده از جلسه(های) نیازسنجی – بسته به نوع نیازسنجی – نیازهای آموزشی، پژوهشی و اجرایی در بافت اهداف، فعالیت‌ها و نقش‌های موردنظر در قالب گزارشی منسجم ارائه می‌شوند. این گزارش با ارائه جزئیاتی دقیق از نیازهای واقعی سازمان‌ها، کسب و کارها و موسسه‌های متقاضی، امکان برنامه‌ریزی و سپاستگذاری دقیق و هوشمندانه را برای آنها فراهم می‌آورد.
گام به گام تولید دانش به روش بافتی مشارکتی در فصل ششم کتاب پژوهش مولد و ماندگار.
