آموزش مولد آموزشی است که ثمره آن افرادی متخصص، دانشورز و کاربلدی هستند که میتوانند به نیازهای واقعی بازار کار و صنایع مختلف در بافت بومی کشور پاسخ دهند و در عین حال در بسط دانش و فناوریها – در عرصه بینالملل – سهمی عمده ایفا نمایند. تربیت چنین افرادی:
الف) نیازمند برنامههای تحصیلی هستند که مبتنی بر نیازهای بومی بازار کار و با افق رقابت علمی در عرصه جهانی طراحی شدهاند؛
ب) نیازمند شیوههای آموزشی هستند که با افق فراتحصیلی طراحی شده باشند یعنی نه تنها شیوههای کسب دانش موضوعی – در رشته موردنظر – را در دانشجوایجاد کنند، بلکه با ایجاد توانمندی «یادگیری چگونگی یادگیری» امکان یادگیری تمامعمر و خودتوانمندسازی را در آنها ایجاد نمایند؛
پ) نیازمند محیط آموزشی و اساتید توانمندی هستند که بتوانند طراحی آموزشی و آموزش مولد – با ویژگیهای فوق – را پشتیبانی کنند.
آموزش مولد با مشارکت دانشجو و براساس نیاز واقعی بازار کار
برای تولید برنامههای تحصیلی متناسب با نیازهای بازارکار رشتهها، از رویکرد بافتی – مشارکتی استفاده میشود که در آن پانلی متشکل از اساتید، دانشجویان فعال، و صاحبان تجربه در بازار کار (در مجموع ۱۵ تا ۲۰ نفر از بهترینها) برای شناسایی نیازهای واقعی رشته موردنظر مورد استفاده قرار میگیرند.
سناریوهایی واقعی بازار کار، توانمندیها و منابع اطلاعات موردنیاز برای حل سناریوها با استفاده از مدلی سه سازهای از درون بحث مشارکتی شناسایی میشوند.
یافتههای بدست آمده از این گفتمان مشارکتی با استفاده از روشهای کیفی تحلیل و دروس و سرفصلهای مربوط به هر درس طراحی و پروژهها، منابع درسی، محیط آموزشی موردنیاز، و ویژگیهای استاد مناسب درس برای آموزش مولد هر درس تعیین میشوند.
گام به گام تولید دانش به روش بافتی مشارکتی در فصل ششم کتاب پژوهش مولد و ماندگار.
برای مولدسازی آموزشها باید محتوای آموزشی برای نیاز بازار کار متناسبسازی شود
آموزش مولد نیازمند محتوای بومی و دانش عملی است که دانشجویان با بهرهگیری از آنها بتوانند پس از تحصیل – و حتی حین تحصیل – عملا وارد بازار کار شوند و یا در سطح ملی و بینالمللی دانش جدید تولید کنند.
به دلیل وارداتی بودن دانش و منابع آموزشی اغلب رشتههای تحصیلی، عملا آنچه آموزش داده میشود آموزهها و مباحث نظری است که در مرحله عمل و در بازار واقعی کار کاربرد کمتری دارند و دانشجو به واسطه فراگیری آنها کاربلد نمیشود.
این کاستی از طریق بهرهگیری از شیوههای آموزشی مولد تا حد زیادی قابل حل است. با آموزش شیوههای آموزشی مولد، اساتید و مربیان آموزشی با چگونگی آموزش تکنیکهای عملی ساخت دانش نظری و عملی آموزشی بومی آشنا میشوند.
روشهای آموزشی که دانشجویان را وارد فرایند ساخت دانش نظری و عملی بومی در حوزه موردنظر میکند.
یعنی برای دانشگاهها محتوای بومی تولید میکند و در عین حال دانشآموختگان دانشورز و کاربلد تربیت میکند. به دلیل درگیرشدن عمیق دانشجو با محیطهای واقعی کار – در طول این فرایند – اغلب دانشجویان شانس کاریابی حین تحصیل را نیز بهدست میآورند.
آموزش به نیت تولید تولید محتوای بومی و تربیت افراد کاربلد
آموزش شیوههای آموزشی مولد با هدف توانمندسازی دانشجویان و تولید محتوای بومی در دو بخش زیر صورت میپذیرد:
بخش اول) شیوههای آموزش توسعه دانش نظری بومی رشته: در این بخش چگونگی درگیرسازی و هدایت دانشجویان درفرایند یادگیری مبتنی بر پرسشگری (inquiry-based learning) آموزش داده میشود، به گونهای که در انتهای کار بتوانند تحلیلیخوانی و تحلیلینویسی را بیاموزند و دانش نظری درس را بهگونهای مستند و علمی با تکیه بر ملاط فکری خود – و نه کپیبرداری – تولید کنند.
بخش دوم) شیوههای آموزش توسعه دانش عملی بومی رشته و حرفه: در این بخش چگونگی آموزش و هدایت دانشجویان در فرایند آزمون و بازتولید دانش نظری در بافت بومی رشته و حرفه آموزش داده میشود. در این مرحله براساس واقعیت بیرونی رشته و حرفه دانش نظری – بهگونهای مستند و شاهد-مبنا – بازبینی و بازمفهومسازی میشود.
در نهایت مستندات تولید شده از کلاس درس هم به عنوان سندی برای ساخت رزومه دانشجو قابل استفاده هستند و هم به عنوان منبع درسی غنی شده با شاهد مثالهای بومی نمود مییابند که میتوانند برای آموزش در ترمهای آتی توسط اساتید مورداستفاده قرار گیرند و پس از چند دوره به صورت کتاب و یا انواع محصولات آموزشی تولید و منتشر شوند.
در بسته جامع مدرسان سواد اطلاعاتی با این شیوه نیازسنجی آموزشی و تولید محتوای جذاب برای کلاس درس بیشتر آشنا میشوید.