توضیحات
هدف پژوهش کیفی کشف چیستی، چرایی و یا چگونگی یک مفهوم، پدیده، یا موضوع در بافتی مشخص و تولید دانشی است که بتواند دانشی از جنس آگاهی، دانایی و یا توانایی در بافت مدنظر و برای ذی‌نفعان پژوهش عرضه کند. چنین خروجی زمانی حاصل میشود که پژوهش کیفی از چهار عنصر زیر برخوردار باشد:
یک- مدل مفهومی معتبر و جامع
اگر این نباشد نمی‌توانید خوب سرصحبت را با جامعه پژوهش باز کنید
اگر هم سر صحبت باز شد نمی‌توانید ادامه دهید
و عملا حرف جدید و بدردبخوری دستگیرتان نمی‌شود!
و تقریبا ۹۹ درصد پژوهشهای کیفی از نبود این المان رنج می‌برند چون اغلب فکر می کنند در پژوهش کیفی نباید سراغ literature رفت و اصلا نیازی به مدل مفهومی نیست!
دو- پروتکل مصاحبه شخم زننده
اگر این را نداشته باشید عملا کلی دانش دست اول را از دست می‌دهید چون زمانی طرف مقابل شما، همه آنچه می‌داند را به شما می‌گوید که سوال درست را درست از او پرسیده باشید.
تقریبا ۱۰۰ درصد پژوهشهای کیفی که در ایران انجام می‌شوند اینگونه پروتکل و شیوه پرسیدنی ندارند به همین دلیل هم کمتر پژوهش کیفی را پیدا می‌کنیم که حرف نویی برای گفتن داشته باشد. اغلب این پژوهشها به جای شخم زدن تجربه‌های زنده، از خبرگان و نخبگان نظرخواهی میکنند!
سه- کدگذاری تفسیری و بی طرفانه
پژوهشی که مدل مفهومی قوی و معتبر ندارد در این مرحله قفل میشود یعنی پژوهشگر نمی‌داند در داده باید دنبال چه بگردد و برای جبران این کاستی میرود سراغ نرم‌افزارهای تحلیل داده کیفی مثل Nvivo غافل از اینکه Nvivo یک نرم افزار است و تنها براساس چیزی که دریافت می‌کند گزارش بیرون میدهد و نه چیزی که از داده انتظار داریم.
کدگذاری که بلد باشید بدون نیاز به نرم افزار هم میتوانید گزارش‌های بی‌نظیر کیفی بنویسید، اما اگر کدگذاری بلد نباشید بهترین نرم افزارها و تحلیلگران داده هم نمیتوانند چیز دندان گیری از پژوهشتان به دست دهند.
چهار- نگارش روایتی و مستند یافته‌ها
اگر غیر از این مدل بنویسید یکی از دو اتفاق زیر می‌افتد:
- تمام گزارش میشود: من من من
- یا میشود: ” نقل قول”،” نقل قول”،” نقل قول!”
عملا خواننده هیچ چیز جدیدی از پژوهش دریافت نمی‌کند! و نمی‌تواند به حرفی که پژوهشتان می‌زند اعتماد کند.
در این پکیح آموزشی قواعد و اصول پژوهش کیفی
- از مسئله‌یابی
- تا طراحی مدل مفهومی
- تا ساخت پروتکل مصاحبه
- تا انجام و پیاده‌سازی مصاحبه‌ها
- تا کدگذاری داده‌ها و مقوله‌بندی کدها
- تا گزارش‌دهی مستند و روایتی یافته‌ها
- و نگارش پژوهش
را به صورت عملی و با مثال‌های زنده از پژوهش در رشته روانشناسی و رشته علم اطلاعات فرامیگیرید.
آنچه در این پکیج فرامیگیرید قواعد و نکاتی هستند که در بیش از ۹۵ درصد پژوهشهای کیفی رعایت نمیشوند
و به همین دلیل هم چیزی که از یک پژوهش کیفی انتظار داریم را در آثار و انتشارات اغلب پژوهشگران کیفی‌کار نمی‌بینیم.
مطالب این پکیج آموزشی در چهار جلسه به شرح زیر ارائه شده‌اند:
جلسه اول: مفهوم و چگونگی انجام پژوهش کیفی با چشم‌انداز یک درصد برتر
(۲ ساعت و ۴۲ دقیقه)
————————
درس ۱. پژوهش کیفی چیست و چطور کار می‌کند؟
درس ۲. ویژگی‌های بایدی پژوهشگر کیفی‌کار + چهره موضوع و مسئله در پژوهش کیفی
درس ۳. پاسخ به پرسشها ۱
درس ۴. پاسخ به پرسشها ۲
درس ۵. رویکرد و روش در پژوهش کیفی چگونه تعیین می‌شوند؟ پرسش و فرضیه چه تفاوتی دارند؟
درس ۶. پاسخ به پرسشها
درس ۷. کوتاه‌ترین راه برای انجام پژوهش کیفی آینده‌دار و کاربردی
درس ۸. پروسه مسئله‌یابی و اثبات علمی مسئله در پژوهش
درس ۹. پاسخ به پرسشها ۱
درس ۱۰. پاسخ به پرسشها ۲
درس ۱۱. پاسخ به پرسشها (۳) و نکات کلیدی درباره سرچ، یادگیری و ترجمه متون
مواد پشتیبان
- دموهای زنده سرچ و دستیابی به متون عالی + کاربرگه‌های فکر شده برای مستندسازی مسیر مطالعاتی
- دموهای زنده تحلیلی‌خوانی متون و ساخت مدل مفهومی پژوهش + کاربرگه‌های تحلیلی‌خوانی
جلسه دوم: انجام مصاحبه و گردآوری و تحلیل داده در پژوهش کیفی
(۲ ساعت و ۲۱ دقیقه)
————————-
درس ۱. شرط اول برای قوی ظاهر شدن در پژوهش کیفی: درک عمیق پژوهش و جایگاه رفیع “من” در پژوهش
درس ۲. شرط دوم برای قوی ظاهر شدن در پژوهش کیفی: درک عمیق روش
درس ۳. کوتاه‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای کسب دانش روش‌شناسی عملی
درس ۴. شرط سوم برای قوی ظاهر شدن در پژوهش کیفی: فهم عمیق موضوع
درس ۵. ترسیم جذاب “خب که چی” پژوهش
درس ۶. پاسخ به پرسشها
درس ۷. روش رسیدن به پرسش بکر و تبیین دقیق و علمی مسئله پژوهش
درس ۸. ملزومات موردنیاز برای ورود مجهز به فاز میدانی: فهم پرسش اصلی، پرسشهای فرعی و پرسشهای عملیاتی
درس ۹. پاسخ به پرسشها درباره مدل مفهومی
درس ۱۰. مدل مفهومی و چهره‌های آن در پژوهش کیفی و کمی
درس ۱۱. ساخت مدل مفهومی با مثال زنده
درس ۱۲. ملزومات موردنیاز برای ساخت مدل مفهومی جامع و معتبر
درس ۱۳. ساخت پروتکل مولد برای انجام مصاحبه‌های پربار
درس ۱۴. روش نمونه‌گیری در پژوهش کیفی
درس ۱۵. پاسخ به پرسشها درباره مصاحبه
مواد پشتیبان
- قالب آماده برای کدگذاری مصاحبه‌ها
- قالب آماده برای دسته‌بندی کدها
جلسه سوم: آموزش عملی مصاحبه و کدگذاری داده‌ها
(۱ ساعت و ۱۳ دقیقه)
————————
درس ۱. تحلیل مصاحبه‌های انجام شده و نقش دانش موضوعی در بهبود و تکمیل آنها
درس ۲. نمونه پرسشهای مصاحبه درست طراحی شده
درس ۳. نکات کلیدی درباره ساخت پروتکل مصاحبه + پاسخ به پرسشها
درس ۴. کالبدشکافی متن مصاحبه‌ها و کدگذاری داده‌ها
درس ۵. نگارش روایتی و مستند یافته‌ها با مثال زنده
درس ۶. نقش “خب که چی” در انتخاب جامعه پژوهش و روش پرسیدن
درس ۷. نکات فوق کلیدی برای انجام مصاحبه‌های پربار
درس ۸. روشی هوشمندانه برای علمی‌سازی داده‌ها و بهبود تحلیل داده‌ها
درس ۹. نکات فوق کلیدی برای نگارش جذاب و مستند یافته‌ها
مواد پشتیبان
- قالب آماده برای نگارش یافته‌های مصاحبه
- نمونه پرسشهای مصاحبه طراحی شده حول محور متون
جلسه چهارم: نگارش حرفه‌ای پژوهش کیفی
(۱ ساعت و ۱۳ دقیقه)
————————
درس ۱. نکات کلیدی برای علمی‌نویسی پژوهش و دفاع پیروزمندانه
درس ۲. روش نگارش بخش مقدمه پایان‌نامه
درس ۳. روش نگارش بیان مسئله
درس ۴. روش نگارش مبانی نظری و مدل مفهومی پژوهش
درس ۵. روش نگارش پیشینه پژوهش
درس ۶. روش نگارش بخش روش
درس ۷. روش نگارش بخش یافته‌ها
درس ۸. روش نگارش بخش نتیجه‌گیری
درس ۹. روشی هوشمندانه برای شروع نگارش
درس ۱۰. دموی زنده روش تکمیل فایل کدگذاری مصاحبه‌ها، مقوله‌بندی کدها، و نگارش یافته‌ها
آموزش کار با نرم‌افزارهای تحلیل داده کیفی جزو برنامه این کارگاه نیست.
چون کار اصلی یعنی کدگذاری متن مصاحبه و مقوله‌بندی مفاهیم مستخرج از این کدها کاری تفسیری است که پژوهشگر باید انجام دهد و نرم افزار تنها در صورتی خروجیهای عالی به شما میدهد که شما این دو کار را دقیق و درست انجام داده باشید و این دو چیزهایی هستند که روش صحیح آنها در کمتر کتاب یا کلاسی آموزش داده می‌شوند.
در این کارگاه اصول بنیادین و تکنیکهای بسیار سرراست و کاربردی در زمینه چگونگی گرداوری داده دست اول و تحلیل تفسیری و در عین حال بی‌طرفانه داده کیفی را فرامیگیرید و با قالبهای آماده و بسیار فکرشده‌ای که برای کدگذاری و مقوله بندی داده‌ها در اختیار شما قرار داده میشود میتوانید در کمترین زمان کار نسبتا حجیم تحلیل داده‌های کیفی را انجام دهید.
بعد از اینکه کار تحلیل را درست انجام دادید میتوانید در صورت تمایل به نرم‌افزارهای تحلیل داده کیفی مثل Nvivo و … روی آورید. در غیراینصورت رفتن سراغ این نرم افزارها به اعتبار اینکه کارم سریعتر پیش میرود کار اشتباهی است.
بازخورد تعدادی از کاربران پکیج جامع پژوهش کیفی
پرسش دارید؟ مطرح بفرمایید:
MaryamNazari76@gmail.com
واتساپ: ۰۹۱۲۰۶۲۰۶۵۳
سارا هوشيار (مالک تایید شده) –
خانم دکتر نظری عزیز و بزرگوار سلام
روزتون به خیر
سه روز پیش که برای اولین بار با سایت شما و مطالب ارزنده تان آشنا شدم، با توجه به کمبود وقتی که حدود دو ماه تا دفاع از رساله دکتری ام مانده، سریعا تصمیم به خرید چند بسته جامع گرفتم. راستش گرچه با مرور مطالب سایت حدس میزدم که مطالب آموزنده و پرباری باشد، اما از مفید بودن آنها برای خودم در این مرحله آخر کار چندان اطمینان نداشتم و بیشتر با انگیزه فعالیتهای آینده چنین تصمیمی گرفتم.
این دو روز فیلمها و مطالب ارزشمندتان و صدای گرم و دلنشین و آرامبخش شما همراه لحظه به لحظه ام شده… حتما افرادی که چنین مرحله ای را سپری کرده اند با عمق تنهایی محقق و نگرانی های اطمینان از کیفیت نهایی رساله آشنایی دارند. احساس می کنم همچون فرشته ای، یکباره دو بال نیرومند به من بخشیده اید که بر فراز پژوهش سالهای گذشته و مراحل مختلف کار و گزارش نهایی پرواز کنم و با مرور و ارزیابی کل تلاشهایم، بتوانم با اطمینان خاطر از ثمره زحماتم دفاع کنم.
صمیمانه از لطف و محبت شما بسیار ممنونم. از این که چکیده همه دانش و تجربه خود را چنین منظم و مختصر و مفید در اختیار همه قرار داده اید… از راهنمایی و پشتیبانی شما در خرید مناسب بسته ها و استفاده از آنها… از آرامش و اطمینان خاطری که یافتم… بابت همه چیز متشکرم.
از صمیم قلب برایتان آرزوی سلامتی و بهروزی دارم و از خداوند متعال گشایش در همه امور زندگی تان را خواستارم.
برقرار باشید💕💐
سارا هوشيار
دانشجوي دكتري معماري
دکتر مریم نظری (مالک تایید شده) –
سلام و سپاس فراوان از بازخورد ارزشمند و انرژی بخش شما : )
من هم برایتان بهترینها را آرزوی میکنم
سارا شاه حسینی (مالک تایید شده) –
سلام خانم دکتر نظری عزیز
جای شکر است در شرایطی که بسیار به راهنمایی احتیاج داشتم و سردرگم از اینکه طرح تحقیق را چگونه پیش ببرم, با شما اشنا شدم . با وجود اینکه رشته من فنی مهندسی هست اما توضیحات و اموزش شما در پکیج کیفی بسیار راهگشا بود وراهنمایی های شما باعث شد یک پروپوزال بسیار قوی تحویل بدم . همچنین پکیج جامع شما را به دوستان توصیه میکنم چرا که اگر کسی با اصول جامع و درست پژوهشگری اشنا شود , دیگر نگران نحوه پیشبرد پایان نامه در مقطع ارشد و دکتری و همچنین در مسیر شغلی نخواهد بود و از اتلاف وقت جلوگیری می شود . دانشی که شما به محققین و دانشجویان منتقل می کنید در عین ارزشمندی با زبان روان و قابل فهم می باشد و جای ابهام و تردید نمی گذارد .
از خداوند مهربان برای شما ارزوی سلامتی و تندرستی و شادی دارم .